التهاب یا عفونت پستان عارضه‌‌ای است که در آن بافت سینۀ مادر به شکل دردناکی ملتهب می‌شود. این عارضه معمولاً هر بار فقط یک سینه را مبتلا می‌کند. التهاب پستان به کودک شما آسیبی نمی‌رساند ، اما می‌تواند روند شیردهی مناسب در سینۀ مبتلا را کاهش دهد و برای شما نیز مشکلاتی ایجاد کند. 

در این مطلب می‌توانید با علائم و دلایل عفونت پستان ، درمان التهاب و عفونت و پیشگیری از ابتلا به عفونت پستان آشنا شوید.

دلایل و علائم عفونت پستان

سینۀ ملتهب ممکن است قرمز ، دردناک ، سفت یا به شکل غیر معمولی گرم شود. این التهاب می‌تواند ناشی از عفونت باشد یا علت دیگری داشته باشد. 

علائم عفونت شامل لرز ، تب 38 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر و خستگی است. التهاب سینه‌ای که ناشی از عفونت نباشد، ممکن است با ماندن شیر در سینه، پرخون ‌شدن یا احتقان پستان یا انسداد مجاری شیر ایجاد شود.

عفونت پستان می‌تواند به خاطر هر کدام از این شرایط و همچنین ترک‌خوردگی یا آسیب‌دیدگی نوک سینه و ورود میکروب‌ها ایجاد شود. 

استرس ، خستگی و مادر شدن برای اولین بار می‌تواند خطر ابتلا به عفونت پستان را افزایش دهد. این عارضه می‌تواند در هر زمان از دوران شیردهی رخ دهد ، اما در ماه اول پس از تولد کودک شایع‌تر است.

درمان التهاب و عفونت پستان

هنگام التهاب و عفونت پستان ، لازم است به شیردهی ادامه دهید. اگرچه شیردهی با وجود ورم ممکن است گاهی فوق‌العاده دردناک باشد ، اما باید کودک را مرتب تغذیه کنید تا جریان شیر را روان نگه دارد و از انسداد بیشتر مجاری شیر جلوگیری کند. سعی کنید قبل از هر وعدۀ شیردهی ، چند دقیقه کمپرس گرم روی سینۀ خود قرار دهید. این کار می‌تواند رفلکس خروج شیر را تحریک و شیردهی را کمی راحت‌تر کند.

اگر کودک شما در طول هر وعدۀ تغذیه ، سینۀ ملتهب را به شکل کامل خالی نمی‌کند خودتان با دوشیدن شیر با دست این کار را انجام دهید. همچنین سعی کنید چند بار در روز به سینه گرما بدهید و مرتب شیردهی کنید تا سینۀ مبتلا خالی بماند. این کار همچنین می‌تواند به رفع سریع‌تر هر گونه عفونت کمک کند. شما می‌توانید برای کاهش این درد با تأیید پزشکتان ایبوپروفن بخورید.

پیشگیری از ابتلا به التهاب پستان

بهترین راه برای پیشگیری از التهاب و عفونت پستان ، استراحت زیاد و یک رژیم غذایی سالم و متعادل در دوران شیردهی است. هرچه خسته‌تر باشید ، بیشتر مستعد ابتلا به این عارضه هستید. علاوه بر این ، اجازه ندهید که سینه‌هایتان بیش از حد پُر یا متورم شود. 

اگر سینه‌های شما پس از شیردهی یا دوشیدن شیر خالی نشده است ، احتمالاً یک مجرای شیر مسدود شده دارید. بنابراین از کمپرس گرم و ماساژ برای تخلیۀ شیرتان استفاده کنید. همچنین از پوشیدن سوتین‌های فنر‌دار و تنگ خودداری کنید.   

 برای یک شیردهی راحت‌تر نکاتی وجود دارد که می‌توانید با امتحان کردن و تمرین آنها شیردهی موفق‌ تری داشته باشید. برای دانستن برخی از این نکات با همراه ما باشید.

تکیه بدهید : برای پشتیبانی بیشتر از پشت و دست‌هایتان، از یک صندلی راحت دسته‌‌دار و تعداد زیادی بالش استفاده کنید. بیشتر کاناپه‌ها به اندازۀ کافی از بدن شما پشتیبانی نمی‌کند و بدون بالش برای شیردهی مناسب نیست. چند بالش نیز زیر پای خود بگذارید، تا مجبور نباشید روی کودک خم شوید. یک چهارپایه ، زیرپایی ، میز عسلی یا چند ردیف کتاب نیز همین کار را می‌کند. قرار دادن یک بالش یا پتوی تاشده روی دامنتان نیز می‌تواند مانع از قوز کردن شما روی کودک شود.

سینۀ خود را با دست نگه دارید : در دوران شیردهی سینه‌های شما بزرگ‌تر و سنگین‌تر می‌شود و بهتر است در حین شیردهی ، از دست آزاد خود برای نگه داشتن سینه در وضعیتی به شکل حرف C کمک بگیرید ، یعنی چهار انگشت زیر سینه و انگشت شست روی سینه و بالای نوک سینه، طوری که چهار انگشت و انگشت شست موازی باشند و بین آنها شکلی شبیه حرف C ایجاد شود. 

همچنین می‌توانید سینۀ خود را در وضعیتی به شکل حرف V قرار دهید ، به شکلی که سینۀ خود را بین انگشت اشاره و انگشت وسط خود نگه دارید، طوری که انگشت اشاره بالای نوک سینه و انگشت میانی پایین آن قرار گیرد و شکلی شبیه حرف V بین آنها ایجاد شود. باید انگشت خود را حداقل 5 سانتی‌متر بالای نوک سینه و هالۀ رنگی دور آن قرار دهید ، طوری که کودک به جای نوک سینه ، انگشتان شما را در دهانش قرار ندهد.

بدن کودک را تکیه دهید : احساس راحتی و آسودگی کمک خواهد کرد که با آرامش و به شکل درست به کودکتان شیر بدهید. از بازو و دست خود، به علاوۀ بالش‌ها یا یک پتوی تاشده برای نگه داشتن سر ، گردن ، پشت و باسن کودک استفاده کنید و بدن کودک را در یک خط مستقیم نگه دارید. شما می‌توانید با ملایمت دست‌های نوزاد را کنار بدنش نگه دارید تا شیردهی را آسان‌تر کنید.

وضعیت شیردهی را تغییر دهید : برای پیدا کردن راحت‌ترین وضعیت شیردهی‌ روش‌های مختلف را امتحان کنید. بسیاری از زنان متوجه می‌شوند که بهترین راه برای جلوگیری از مسدود شدن مجاری شیر این است که به ‌طور منظم وضعیت شیردهی را تغییر دهند. از آنجا که هر وضعیت شیردهی به قسمت متفاوتی از نوک سینه فشار وارد می‌کند، ممکن است با این کار از زخم شدن نوک سینه نیز جلوگیری کنید. اگر در هر وعدۀ شیردهی ، سینه‌ای را که با آن شروع به تغذیه می‌کنید تغییر دهید، یعنی یک بار شیردهی را از سینۀ راست و بار بعد از سینۀ چپ شروع کنید، تولید شیر در سینه‌ها را افزایش خواهید داد.

با آرامش به نوزادتان شیر بدهید : چند نفس عمیق بکشید ، چشمانتان را ببندید و به موضوعات آرامش‌بخش فکر کنید. یک لیوان بزرگ آب سرد، شیر یا آب‌میوۀ خنک کنار دست خود بگذارید تا در حین شیردهی بنوشید ، زیرا وجود آب کافی در بدن به تولید شیر کمک می‌کند و همیشه سعی کنید در شرایطی که بیشترین آرامش را دارید به نوزادتان شیر بدهید.

زمان اتمام شیردهی را بدانید : در حالت ایده‌آل کودک شما وقتی که یک سینه یا هر دو را خالی کرده است ، به این نتیجه می‌رسد که به اندازۀ کافی غذا خورده است. اگر نیاز دارید که وضعیت قرارگیری کودک را تغییر دهید ، سینۀ دیگر را در دهان او بگذارید یا اگر به هر دلیلی نیاز دارید که شیردهی را متوقف کنید ، به آرامی انگشت کوچک خود را وارد گوشۀ دهان او کنید، شنیدن یک صدای آرام از دهان نوزاد به معنای آن است که عمل مکیدن را قطع کرده‌اید و در این زمان می‌توانید او را از سینه جدا کنید بدون این که نوک سینه را تحت فشار و در معرض آسیب قرار دهید.

برای برطرف کردن این مشکل بهتر است خیلی زود با پزشکتان تماس بگیرید. او می‌تواند توصیه‌های عملی بکند و راهنمایی‌ های لازم را انجام دهد. برخی از این راهکارها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

بررسی چفت شدن دهان نوزاد به دور سینه : بهترین وضعیت برای چفت کردن دهان ، وسط قرار نگرفتن نوک سینه در دهان است، به شکلی که بیشتر هالۀ زیر دور سینه در دهان نوزاد باشد. یک راه برای رسیدن به چنین وضعیتی این است که بینی نوزاد را با نوک سینه در یک خط قرار دهید. به شکلی که وقتی نوزاد دهان خود را باز کند ، لثۀ پایین او از زیر نوک سینه دور باشد. هنگامی که دهان او باز می‌شود ، فوراً نوک سینۀ خود را با آغوش گرفتن و چسباندن او به سینه در عمق دهانش جای دهید.

امتحان وضعیت‌های شیردهی مختلف : بعد از مدتی ممکن است دریابید که برخی از وضعیت‌های شیردهی، چفت کردن درست دهان به دور سینه را برای کودک شما آسان‌تر می‌کند و بسیار راحت‌تر از بقیه است. بهتر است سعی کنید مناسب‌ترین وضعیت را با امتحان کردن پیدا کنید.

شروع شیردهی از سینۀ کمتر آسیب‌دیده : نوزادان اغلب در طول یک وعده شیردهی از سینۀ دوم آرام‌تر شیر می‌خوردند زیرا کمتر احساس گرسنگی می‌کنند. پس بهتر است شیردهی را ابتدا از سینه‌ای شروع کنید که مشکلی ندارد یا آسیب کمتری دیده است.

استفاده از کمپرس سرد : برای بی‌حس کردن ناحیۀ آسیب‌دیده قبل از شیردهی یک کمپرس سرد را مدت کوتاهی روی آن بگذارید. سرما می‌تواند درد را کم کند، به ویژه در ابتدای شیردهی که معمولاً با درد بیشتری همراه است.

شستن ملایم نوک سینه‌ها :  هنگامی که نوک سینۀ شما دچار ترک‌خوردگی یا خونریزی می‌شود، بعد از هر وعدۀ شیردهی، سینه را با آب بشویید تا خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید. یک بار در روز، با استفاده از یک صابون بی‌بو که خواص ضدباکتریایی نداشته باشد، به آرامی زخم را تمیز کنید و با آب بشویید. از زدن الکل، لوسیون یا عطر روی نوک سینه‌ها پرهیز کنید.

لانولین طبی مخصوص مادران شیرده : بعد از هر وعده شیردهی می‌توانید مقدار کمی از این پماد را به نوک سینه‌های خود بزنید. این پماد درد را تسکین می‌دهد و کمک می‌کند که زخم‌ها بسیار سریع‌تر و بدون تشکیل دلمه درمان شود. لازم نیست که لانولین را قبل از تغذیۀ نوزاد بشویید. اگر هم یک زخم باز روی نوک سینه دارید، پزشک احتمالاً یک پماد ضدباکتری برای آن تجویز می‌کند. لازم است طبق دستور پزشک آن را مصرف کنید و از استفاده خودسرانه از دارو و پمادها خودداری کنید.

پانسمان هیدروژل طراحی‌شده برای نوک سینه : این پانسمان‌ها تسکین‌ دهنده است و روند درمان را سرعت می‌بخشد. سعی کنید قبل از استفاده از پانسمان، از دست زدن به نوک سینه‌ها یا اطراف نوک سینه خودداری کنید، زیرا باکتری‌های روی انگشتان دست می‌توانند زیر پانسمان گیر بیفتند ، بنابراین پانسمان سینه را مرتب عوض کنید و به یاد داشته باشید که این پانسمان را نیز با تجویز پزشکتان مصرف کنید. مصرف ایبوپروفن یا استامینوفن معمولی، حدود 30 دقیقه قبل شیردهی می‌تواند به کاهش درد و ورم سینه کمک کند. اما حتی برای مصرف این مسکن‌ها نیز در دوران شیردهی بهتر است طبق نظر پزشکتان عمل کنید.

اگر نوک سینه‌های شما دچار ترک یا خونریزی شد، لازم است به پزشکتان مراجعه کنید، زیرا غیر از دردی که خودتان باید تحمل کنید، ممکن است کودکتان هم نتواند سینه را درست به دهان بگیرد تا شیر کافی دریافت کند و این ممکن است از دلایل اصلی ایجاد ترک نوک سینۀ شما باشد. همچنین اگر شیردهی برای شما بیش از حد دردناک است ، پزشک می‌تواند استفادۀ درست از شیردوش را به شما یاد بدهد، به شکلی که بتوانید سطح تولید شیر خود را حفظ کنید و از آسیب بیشتر به نوک سینه خودداری کنید.

شما می‌توانید حدوداً یک روز شیردهی را متوقف کنید و از شیردوش برای دوشیدن شیر استفاده کنید تا نوک سینه فرصت التیام داشته باشد. زخم‌های شما به سرعت التیام می‌یابد و شما دوباره می‌توانید با آسودگی به نوزاد خود شیر بدهید. اما اگر پس از 24 ساعت، نوک سینۀ شما هنوز هم دردناک است و خونریزی دارد یا اگر متوجه تب، التهاب ، ترشح ، چرک یا نشانۀ دیگری از عفونت پستان شده‌اید لازم است حتماً دوباره با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا باکتری‌ها می‌توانند از طریق زخم باز وارد سینه شوند و عفونتی مانند عفونت پستان یا ماستیت را ایجاد کنند.

ترک خوردن یا خونریزی نوک سینه‌ها در دوران شیردهی یک اتفاق طبیعی نیست و شیردهی نباید با درد همراه باشد. در واقع، درد یک علامت هشدار دهنده است که نشان می‌دهد شما مشکلی دارید که نیازمند درمان است. پس اگر نوک سینه‌های شما شروع به ترک ‌خوردن یا خونریزی کند، لازم است پزشکتان را ببینید.

ضروری است که ریشۀ مشکل را شناسایی و رفع کنید تا بتوانید شیردهی راحتی داشته باشید. در این مطلب می‌توانید با دلایل بروز و خونریزی نوک سینه، تأثیر عارضه ترک و خونریزی نوک سینه در کودک‌، راهکارهای برطرف کردن و بهبود ترک و خونریزی نوک سینه و زمان مراجعه به پزشک برای این عارضه آشنا شوید.

دلایل بروز ترک و خونریزی نوک سینه

علت اصلی ترک خوردن یا خونریزی نوک سینه، چفت شدن نامناسب سینه در دهان نوزاد است که می‌تواند باعث درد شدیدی در نوک سینه نیز شود. اصلاح روش شیردهی می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در التیام ترک‌های سینه داشته باشد. گاهی فقط یک تغییر جزئی در وضعیت‌های شیردهی می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

پزشک می‌تواند به شما کمک کند که برای شیردهی ، کودک خود را در وضعیتی قرار دهید که بتواند به بهترین شکل دهان خود را به دور نوک سینه چفت کند. استفادۀ نادرست از شیردوش‌های برقی نیز می‌تواند باعث درد و آسیب در نوک سینه‌ها شود.

تأثیر ترک و خونریزی نوک سینۀ مادر برای نوزاد

ترک خوردن یا خونریزی نوک سینۀ شما آسیبی به کودک نمی‌رساند. او ممکن است مقداری از خون را ببلعد و شما آن را بعداً در پوشک او ببینید، اما هیچ گونه آسیبی به او نخواهد رساند. هرچند اگر کودک سینه را درست به دهان نمی‌گیرد ، امکان دارد شیر کافی دریافت نکند و این ممکن است دلیل دیگری برای ضرورت مراجعه به یک پزشک باشد.

هنگامی که علت مشکل را شناسایی و شروع به درمان کردید ، لازم است در حین التیام نوک سینه‌ها به شیردهی ادامه دهید و تنها در صورتی شیردهی را متوقف کنید که این کار برای شما خیلی دردناک باشد. در آن صورت ، می‌توانید حدوداً یک روز از شیردوش سینه استفاده کنید تا به نوک سینه‌ها استراحت بدهید و در طول این دوره نوزاد خود را با شیشه‌ شیر تغذیه کنید.