جفت سرراهی یا پایین افتادن جفت زمانی بروز پیدا می کند که جفت به طور کامل و یا قسمتی از دهانه گردن رحم را می بندد. گردن رحم در بخش پایینی و انتهای رحم قرار گرفته است و به بالای واژن متصل می شود.

جفت ساختاری است که در طی بارداری در داخل رحم رشد می کند. جفت، اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد جنین را فراهم می کند و مواد زائد را از خون جنین دور می کند. جفت به دیواره رحم چسبیده است و بند ناف از آن شکل می گیرد، یعنی بند ناف بین جفت و جنین ارتباط برقرار می کند. اگر جفت سرراهی داشته باشید، نمی توانید از طریق زایمان طبیعی و با فشار آوردن نوزادتان را به دنیا بیاورید و بایستی برای حفظ سلامت نوزاد و خودتان، سزارین شوید.

علائم

خونریزی رحم به رنگ قرمز روشن و بدون درد در طی نیمه دوم بارداری، علامت اصلی جفت سرراهی است. خونریزی می تواند سبک تا سنگین باشد. معمولا خونریزی بدون نیاز به درمان قطع می شود، اما تقریبا همیشه چند روز یا چند هفته بعد مجددا شروع می شود. بعضی زنان دچار انقباض و جمع شدن رحم (درد زایمان) نیز می شوند.

علل

هر جایی از رحم که جنین در آنجا لانه گزینی کند (در دیواره رحم جای بگیرد)، جفت هم همانجا رشد می کند. اگر جنین در قسمت پایینی رحم جای بگیرد، جفت روی دهانه رحم رشد می کند و باعث ایجاد جفت سرراهی می شود.

در بیشتر موارد، جفت سرراهی در طی سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری مشخص می شود. اگر جفت به تنهایی و عریان به دهانه رحم برسد، انبساط و گسترش رحم در حین بارداری، به مرور جفت را به قسمت بالاتر رحم هل می دهد و آن را از دهانه رحم دور می کند، لذا محل قرارگیری جفت اصلاح می شود. اما اگر جفت در سراسر دهانه رحم قرار گرفته باشد، جای آن با گذشت زمان اصلاح نمی شود. در بارداری بعدی، جفت سرراهی هنگام زایمان وجود خواهد داشت.

جفت سرراهی پایدار و دائمی با شرایط زیر ارتباط دارد:

• جای زخم روی دیواره داخلی رحم مثلا در اثر جراحی قبلی رحم 
• بزرگی جفت مثلا در بارداری های متعدد 
• سن مادر باردار 35 ساله و بیشتر باشد 
• داشتن چند بچه

عوامل خطر

زنانی که قبلا جراحی رحم داشته اند، در معرض خطر ابتلا به جفت سرراهی قرار دارند، جراحی رحم مانند:

• عمل سزارین
• عمل جراحی برای درآوردن فیبروم رحم 
• کورتاژ و اتساع رحم، اگرچه اینها خطر کمتری دارند

همچنین جفت سرراهی در زنانی که شرایط زیر را دارند، شایع تر است: 

• حداقل یک بار قبلا زایمان داشته اند. 
• در بارداری های قبلی جفت سرراهی داشته اند. 
• چند قلو باردار هستند.
• سن آنها 35 ساله و یا بالاتر است. 
• نژادی غیر از نژاد سفید دارند.
• سیگار می کشند. 
• کوکائین (مواد مخدر) استفاده می کنند.

 عوارض جفت سرراهی

اگر جفت سرراهی داشته باشید، پزشک، شما و جنین شما را برای کاهش خطر مشکلات زیر تحت کنترل و نظارت دائمی قرار می دهد:

1. خونریزی : خونریزی شدید و احتمالا مرگبار مادر در طی بروز درد زایمان، زایمان و یا چند ساعت اول بعد از زایمان وجود دارد.

2. نوزاد نارس : خونریزی شدید مادر باعث می شود قبل از رسیدن کامل نوزاد ، با عمل سزارین مادر زایمان کند.